برنامه‌ریزی کاربری زمین در مواجهه با زلزله در بافت‌های فرسودۀ شهری (مطالعۀ موردی: محلۀ عبدل‌آباد شهر تهران)

بشر از دیرباز با پدیده‌های مخرب طبیعی روبه‌رو بوده است. از این رو، پیوسته در تلاش بوده راه‌حل‌هایی برای مقابله با این پدیده‌ها پیدا کند. در این میان، بافت فرسوده و ساختمان‌های واقع در این بافت بیشترین آسیب را دیده و از حداقل پیامدهای آن قطع لوله‌های تأسیساتی، ایجاد آتش‌سوزی، مسدود شدن مسیرهای دسترسی، کمک‌رسانی ضعیف و به تأخیر افتادن تخلیة افراد را می‌توان ذکر کرد. بررسی میزان آسیب‌ها و صدمه‌های ناشی از زلزله در شهرها، در بسیاری موارد نشان داده درصد بالایی از صدمه‌ها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به وضعیت نامطلوب برنامه‌ریزی و شناسایی و کاهش خطرها مربوط می‌شده است و درواقع علل عمدة آسیب‌ها و تلفات ناشی از آن را در بی‌توجهی و سهل‌انگاری در رعایت استانداردهای ایمنی سازه‌ها، در فقدان اصول، برنامه‌ها و طرح‌های شهرسازی مناسب می‌بایست جستجو کرد که با شناخت بافت و عملکرد و رفتار زلزله و استفادة بهینه از زمین و کاربری‌های آن، می‌توان اقدام مؤثری به منصة ظهور رساند. هدف این مقاله بررسی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تاب‌آوری بافت فرسوده در برابر زلزله در محلة عبدل‌آباد منطقة 19 شهر تهران است. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی-تحلیلی است و از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده شده و با مدلAHP و نرم‌افزارExpert choice  به تحلیل پرداخته است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که عامل مدیریتی، اقتصادی و مشارکت اهالی در فرایند بازآفرینی و احیا، به‌ترتیب با امتیاز 145/0، 112/0 و 110/0در جایگاه‌های اول تا سوم قرار دارند و نشانگر اهمیت این مؤلفه‌ها در بین مؤلفه‌های مورد بررسی است. همچنین در این پژوهش با توجه به تحلیل مؤلفه‌ها و زیرمعیارها با استفاده از نرم‌افزار یادشده، بین عبدل‌آباد شمالی و جنوبی، عبدل‌آباد شمالی در جایگاه نخست واقع شد و براین‌اساس، بهترین محدوده از لحاظ برنامه‌ریزی بعد از وقوع زلزله را می‌توان مدیریت و ساماندهی کرد.